Ideja da vlade ili neke tajnovite sile rutinski prskaju planetu hemikalijama iz redovnih putničkih aviona uzela je maha krajem devedesetih. Jedna od suludih teorija koja se pojavila na društvenim mrežama posljednjih dana u vezi je sa tragovima od aviona koji ostaju na nebu u Srbiji.
Zavjerenička vjerovanja drastično su porasla posle pandemije covida, a pojedini građani u svakoj pojavi nalaze razlog da osmisle priču u koju neki vrlo lako povjeruju. Vedro plavo nebo s bijeličastim tragovima aviona kod nekih probudi lijepa osjećanja i želju za putovanjima, dok drugi sumnjičavo odmahuju glavom i govore da je u pitanju tajno zaprašivanje atmosfere hemikalijama.
Kako je Twitter jedan od najčešćih “stanica” takvih teorija, naišli smo na jedan tvit u vezi sa pomenutom temom. I ovo nije jedina nejasnoća u vezi sa bijelim tragovima.
Ideja da vlade ili neke tajnovite sile rutinski prskaju planetu hemikalijama iz redovnih putničkih aviona uzela je maha krajem devedesetih. Isprva su sljedbenici tvrdili da se prskanja koja sadrže toksični metal barijum koriste ili da bi se smirila ili smanjila populacija. Tako je i u jeku pandemije kružila “priča” da se stanovnici planete Zemlje zaražavaju virusom koji “pada” sa neba, to jest iz aviona.
Bivši vojni pilot, nastavnik letenja i probni pilot na avionima MiG-21, a kasnije i jedan od stručnjaka u Agenciji za kontrolu letenja, Dušan Birmanac, objasnio je šta dovodi do ove pojave, da li je opasna i zašto je učestalija u odrđenim periodima.
Bijeli tragovi koje vidite na nebu rezultat su kondenzacije vrelih izduvnih gasova iz mlaznih i turbo-mlaznih motora u dodiru sa hladnim zrakom na velikim visinama. Ovo je hemijsko-fizički proces koji je identičan procesu nastajanja oblaka. Proces je jednako opasan kao i svi izduvni gasovi koji nastaju u drumskom, pomorskom ili željezničkom saobraćaju.
Problem s avionima je što im za brz i siguran let trebaju mlazni motori koji zahtevaju visokoenergetsko gorivo, poput kerozina. A učestalost bijelih tragova, zavisni od mnogo vanjskih faktora”, objasnio je gospodin Birmanac.
On je dodao da je u slučaju bijelih tragova važno znati još jednu stvar.
Ako vidite više bijelih tragova koji se gusto ukrštaju na različitim visinama, to je zbog toga jer se u tom području ukršta nekoliko međunarodnih vazdušnih puteva i pojava je sasvim normalna zbog gustog vazdušnog saobraćaja. Kako je avio saobraćaj u posljednje vrijeme učestaliji, češće su i pojave na nebu. Drugi faktor koji utiče su i vremenske prilike to jest temperatura, vlažnost vazduha kao i vetrovi. Zato su tragovi vrlo često različitog oblika, duže se ili kraće zadražavaju na nebu, ili se šire – rekao je sagovornik Kurira.
S obzirom na to da postoje koridori koji se učestalije koriste u avio saobraćaju, zato češće i dolazi do “ukrštanja” puteva. Iako nam se čini da je vazdušni prostor toliko veliki, “bijeli tragovi” nas često razuvjere. A Birmanac je objasnio zašto dolazi do pojava poput ovih.
Srbija je jedna od zemalja koja je u “Free route” sistemu te aviokompanije u Srbiji mogu samostalno birati koridore. Ovaj sistem osmišljen je kako bi se smanjila potrošnja goriva, vrijeme putovanja pa umjesto dužih i zaobilaznih puteva, avioni putuju najkraćim putem do destinacije, pa im se zato putevi češće i urkštaju”, dodao je Birmanac.
Da je u pitanju prirodan atmosferski fenomen, govori i zakonitost po kojoj je na osnovu tačno utvrđene temperature moguće veoma precizno predvidjeti gdje i kada će se stvoriti kondenzacioni tragovi, i to je dovoljan dokaz da se sruše sve “teorije zavjere” o tragovima koje ostavljaju avioni.
